Opuchnięte kostki nóg – przyczyny, metody radzenia sobie z dolegliwością

Obrzęk kostek to powszechny problem, który dotyczy ludzi w każdym wieku. Występuje nie tylko na skutek ustawienia stopy w niefortunnej pozycji, ale równie dobrze może być związany z chorobą krążenia. Wraz z opuchlizną pojawiają się niekiedy także inne niepożądane objawy, które różnią się w zależności od mechanizmu wywołującego obrzęk. Co najlepiej sprawdzi się na opuchnięte kostki nóg? Kiedy można radzić sobie domowymi sposobami, a kiedy nie obejdzie się bez wizyty u lekarza? Odpowiadamy!

Spis treści:

• Opuchnięte kostki u nóg – przyczyny
• Czynniki sprzyjające wystąpieniu opuchlizny wokół kostek
• Objawy towarzyszące opuchliźnie kostek u nóg
• Puchnięcie kostek – kiedy problem trzeba skonsultować z lekarzem?
• Diagnostyka obrzęku kostek
• Skuteczne sposoby na opuchnięte nogi
• Opuchnięte kostki u nóg – profilaktyka

Opuchnięte kostki u nóg – przyczyny

Przyczyna opuchniętych kostek może być bardzo różna i dolegliwość ta nigdy nie pojawia się bez powodu. W większości przypadków źródłem dolegliwości jest mniej lub bardziej poważny problem związany z funkcjonowaniem jakiegoś narządu, a w skrajnych przypadkach nawet układów organizmu.

Do najczęstszych przyczyn obrzęków wokół kostek :

• choroby serca (np. niewydolność serca) – niewydolność prawej komory serca odpowiedzialnej za przepompowywanie krwi żylnej zebranej z całego organizmu do płuc prowadzi często do puchnięcia kostek;
• niewydolność układu naczyń żylnych kończyn dolnych – jeżeli naczynie żylne nieprawidłowo transportuje krew do serca (bo np. ma uszkodzone zastawki), dochodzi do zastoju krwi w niższych partiach kończyny, opuchlizna kostek i nóg częściej rozwijają się podczas przewlekłej niewydolności żylnej, ale może też wystąpić w przypadkach ostrych, gdy dochodzi do nagłej zakrzepicy żylnej;
• nieprawidłowy transportu chłonki z kończyn (obrzęk limfatyczny) – zablokowanie tych dróg i brak możliwości odprowadzenia chłonki z kończyn dolnych;
• cukrzyca – choroba prowadzi do wielu zmian naczyniowych i w efekcie do zmian przepuszczalności ścian naczyń dla płynów,
• niewydolność nerek;
• zaburzona praca gruczołu tarczowego;
• problemy reumatoidalne;
• niewydolność wątroby.

Czynniki sprzyjające wystąpieniu opuchlizny wokół kostek

Nie zawsze przyczyną obrzęku kostek jest choroba. Czasem powód jest bardziej błahy, a problem mija po ustąpieniu czynnika powodującego opuchliznę. Co więc może się przyczynić do wystąpienia obrzęku kostek u nóg?

• Intensywny trening – opuchnięte kostki u nóg to częsta przypadłość osób, które dopiero co rozpoczynają swoją przygodę z bieganiem. Problem może pojawić się u osób wykonujących forsowne treningi.
• Upały – podczas wysokich temperatur organizm gromadzi wodę, czego efektem może być obrzęk kostek w obydwu nogach.
• Zespół napięcia miesiączkowego – kostki potrafią spuchnąć już na kilka dni przed miesiączką.
• Ciąża – opuchnięte stopy w ciąży to bardzo częsty problem występujący szczególnie w ostatnich miesiącach ciąży.
• Przyjmowanie niektórych leków – opuchlizna kostek bywa efektem ubocznym stosowania leków hormonalnych, na nadciśnienie, przeciwdepresyjnych i glikokortykosteroidów.
• Obrzęk kostek czasem występuje także u osób, które siedzą z nogami opuszczonymi do dołu przez długi czas, np. w pracy lub w podróży.

Objawy towarzyszące opuchliźnie kostek u nóg

Objawy puchnięcia nóg w dużej mierze zależą od przyczyny problemu. Zazwyczaj jednak oprócz opuchlizny dodatkowo zaobserwować można takie symptomy jak:

• uczucie ciężkich nóg,
• pajączki na nogach,
• bolesne kurcze mięśni,
• tępy ból nóg i łydek,
• owrzodzenie żylne.

Puchnięcie kostek – kiedy problem trzeba skonsultować z lekarzem?

Puchnące kostki u nóg to poważny problem, którego nie powinno się bagatelizować w szczególności wtedy, gdy jego przyczyna jest nieznana. W takim przypadku należy udać się do lekarza specjalisty, który na podstawie wywiadu, badania klinicznego i badań diagnostycznych wykryje źródło dolegliwości.

Pojawia się tylko pytanie, do jakiego lekarza najlepiej udać się w pierwszej kolejności, skoro problem może mieć zróżnicowane podłoże? Opuchnięte kostki u nóg najpierw można skonsultować z lekarzem, który postawi wstępną diagnozę i skieruje do odpowiedniego specjalisty.

Diagnostyka obrzęku kostek

W ramach diagnostyku opuchlizny kostek wykorzystuje się takie badania jak:

• badanie moczu i krwi – pozwalają wykluczyć niewydolność nerek;
• EKG i echo serca – pozwalają wykluczyć niewydolność serca i zaburzenia krążenia;
• USG doppler tzw. przepływowy – do oceny drożności żył i tętnic.

Aby można było rozpocząć leczenie opuchniętych kostek u nóg, konieczne jest postawienie diagnozy. Wymienione wyżej badania umożliwiają rozpoznanie.

Skuteczne sposoby na opuchnięte nogi

Opuchnięte kostki nóg to Twój częsty problem? Mamy dla Ciebie garść cennych rad i wskazówek, które pomogą Ci się z nim uporać i przyniosą długotrwałą ulgę.

• Połóż się w pozycji z lekko uniesionymi nogami – nogi możesz położyć na stosie poduszek lub oparciu łóżka, tak aby były w górze pod kątem 45 stopni względem tułowia (w takiej pozycji krew w żyłach lepiej krąży). Pozostań w takiej pozycji przez ok. 30 minut.
• Stosuj okłady na opuchliznę kostki – możesz przygotować je, namaczając zwykły ręcznik w zimnej wodzie lub stosując specjalne okłady chłodzące do kupienia w aptece. Przykładaj do opuchniętych kostek i trzymaj przez minimum 20 minut. Czynność tą powtarzaj kilka razy w ciągu dnia.
• Lek na opuchnięte kostki – na rynku dostępne są preparaty bez recepty o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, które stosuje się miejscowo, bezpośrednio na opuchnięte miejsce. Jeśli unoszenie nóg i stosowanie zimnych kompresów nie przynosi efektów, sięgnij po żel lub spray na opuchliznę kostek.

Opuchnięte kostki u nóg – profilaktyka

Rób przerwy na rozprostowanie nóg – jeśli większą część dnia spędzasz w pozycji siedzącej, to powinieneś robić częste przerwy na rozprostowanie nóg, najlepiej co godzinę. Wystarczy zrobić kilka kroków po pokoju, aby usprawnić krążenie i zmniejszyć ryzyko wystąpienia opuchlizny.

Zmniejsz ilość soli w diecie – zawarty w soli sód powoduje zatrzymanie wody w organizmie, a w dodatku podnosi ciśnienie krwi, co sprzyja występowaniu obrzęków. Dlatego w miarę możliwości ogranicz spożycie soli.

Odpowiednio się nawadniaj – jeśli nie będziesz dostarczać organizmowi optymalnych dla niego ilości wody, będzie on ją magazynować, aby zapobiec utracie, co z kolei przyczynia się do powstania obrzęku kostek. Dlatego każdego dnia powinieneś wypisać min. 1,5 l wody, a najlepiej więcej.

Zrezygnuj z ciepłych kąpieli w wannie – długa kąpiel w ciepłej wodzie przyczynia się do rozszerzenia naczyń krwionośnych, czego efektem są obrzęki, dlatego zamiast ciepłej kąpieli w wannie wybierz zimny prysznic.

Więcej się ruszaj – aktywność fizyczna dobrze wpływa na kondycję żył i gospodarkę wodną organizmu, dlatego postaraj się ją wprowadzić do swojego życia.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Najczęstsze pytania dotyczące opuchniętych kostek nóg:

1. Dlaczego puchną kostki?

Opuchnięte kostki najczęściej są efektem nieprawidłowości związanych z działaniem układu krwionośnego, a dokładniej z niewydolnością żylną. Jeżeli żyły nieprawidłowo transportują krew do serca, dochodzi do jej zastoju w niższych partiach kończyn. Skutkuje to opuchlizną kostek. Taka dolegliwość może być również objawem zakrzepicy. Inną przyczyną opuchlizny pojawiającej się wokół kostek może być obrzęk limfatyczny, czyli związany z gromadzeniem się limfy (chłonki) w najniżej położonych częściach ciała. Nieprawidłowo działające naczynia chłonne nie są w stanie odprowadzać chłonki z kostek w górę nóg, co skutkuje opuchlizną.

2. Jakie są domowe metody na opuchnięte kostki?

Przede wszystkim trzeba zadbać o odpowiedni relaks kończyn, szczególnie jeśli każdego dnia długo stoisz lub siedzisz. Warto robić regularne przerwy w pracy, aby rozruszać nogi. Dobrym sposobem jest także odpoczynek z uniesionymi kończynami. Jeśli nogi są mocno spuchnięte, zastosuj chłonne okłady, które zmniejszą obrzęk. Warto także zmodyfikować styl życia. Regularnie się ruszaj (np. spaceruj, biegaj, zacznij jeździć na rowerze). W Twojej diecie nie powinno być nadmiernej ilości słonych potraw. Bardzo istotne jest także nawadnianie organizmu (minimum 2 litry płynów dziennie). Możesz również zastosować preparaty na opuchnięte kostki do stosowania miejscowego lub doustnego.

Bibliografia:

1. Szczeklik, Gajewski P., Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2019.
2. Kasper L., Braunwald E., Hauser S. i in., Interna Harrisona T. 1-3, wyd. Czelej, Lublin, 2009.
3. Herold G., Medycyna wewnętrzna, T. 1-2., Repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy, PZWL, Warszawa, 2008.