Jak zapobiegać żylakom w młodym wieku – praktyczne porady

Pojawiające się na nogach żylaki są objawem przewlekłej choroby żylnej [1]. Stanowią problem nie tylko natury estetycznej, ale także zdrowotnej, zwłaszcza gdy towarzyszy im obrzęk i dolegliwości bólowe. Warto już w młodym wieku zapobiegać powstawaniu żylaków. Jak to zrobić? Podpowiadamy!

Spis treści:

• Czym są żylaki kończyn dolnych?
• Ryzyko rozwoju żylaków w młodym wieku – przyczyny
• Żylaki nóg w młodym wieku – jakie objawy powinny zaniepokoić?
• Żylaki w młodym wieku – zapobieganie
• Leczenie żylaków – kiedy jest konieczne?

Czym są żylaki kończyn dolnych?

Żylaki to wydłużenie i poszerzenie żyły, w wyniku którego uzyskuje ona kręty przebieg [2]. Widoczne przez skórę żylaki na nogach tworzą wyczuwalne uwypuklenia [1]. Najczęściej pojawiają się przed 40 rokiem życia, ale mogą też wcześniej, nawet u bardzo młodych, kilkunastoletnich osób [3].

Wyróżnia się następujące typy żylaków:

• Teleangiektazje (pajączki naczyniowe) są to poszerzone żyłki, które znajdują się płytko w skórze. Teleangiektazja na nogach rzadko wywołuje dolegliwości bólowe. Raczej stanowi problem czysto kosmetyczny, który nie wygląda estetycznie [2].
• Żyły siatkowate tworzą siatkę krętych żyłek pod skórą. Najczęściej pojawiają się w dole podkolanowym lub na bocznej powierzchni łydki, lub uda. Podobnie jak pajączki naczyniowe nie bolą i rzadko powodują obrzęk [2].
• Żylaki głównych pni żylnych występują najczęściej na przyśrodkowej powierzchni kończyny (tzw. żylaki żyły odpiszczelowej), lub na tylnej powierzchni łydki (tzw. żylaki żyły odstrzałkowej). To one zwykle są najbardziej dokuczliwe i dają dolegliwości w postaci objawów rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej [2].

Ryzyko rozwoju żylaków w młodym wieku – przyczyny

Żylaki na nogach w młodym wieku mają głównie podłoże dziedziczne, dlatego też problem ten najczęściej występuje rodzinnie [3]. Poza uwarunkowaniami genetycznymi istnieją inne przyczyny niewydolności żylnej, które sprzyjają rozwojowi żylaków. Wśród nich można wskazać na płeć – kobiety są narażone na powstanie niewydolności żylnej bardziej niż mężczyźni oraz:

• praca w pozycji siedzącej lub stojącej [1];
• długotrwałe przebywanie w wysokiej temperaturze [2];
• palenie papierosów [3];
• nadwaga i otyłość [2];
• dźwiganie ciężarów [2];
• przebyta zakrzepica żylna (zakrzepowe zapalenie żył głębokich) [1];
• ciąża i czynniki hormonalne [2];
• przebyte urazy i operacje nogi [2].

Żylaki nóg w młodym wieku – jakie objawy powinny zaniepokoić?

Problem żylaków u osób młodych nasila się zwłaszcza wieczorami, w czasie upałów lub po długotrwałym przebywaniu w pozycji stojącej [3]. Niepokojące objawy niewydolności żylnej zależą od stopnia zaawansowania choroby.  Do najczęstszych dolegliwości w początkowej fazie można zaliczyć:

• widoczne żyły na nogach w postaci miękkich i sinawych uwypukleń skóry [2];
• uczucie ciężkości nóg [3];
• obrzęki okolicy kostek [3];
• skurcze łydek [3];
• drętwienia i mrowienia podudzi [3].

Gdy problem żylaków się nasila i towarzyszą mu dolegliwości bólowe, zaczerwienienie i odczuwane ciepło skóry w miejscu uwypuklenia żyły, może być to zakrzepowe zapalenie żył [3]. Stan ten jest na tyle poważny, że wymaga konsultacji z lekarzem. Najlepiej, gdy jest to flebolog.

Żylaki w młodym wieku – zapobieganie

W sytuacji zagrożenia powstawaniem żylaków i pajączków na skórze nóg warto podjąć niezbędne działania profilaktyczne jeszcze zanim dadzą o sobie znać pierwsze objawy [4]. Co można zrobić? Oto kilka praktycznych porad [4].

• Odpoczywaj z uniesionymi nogami.
• Noś specjalne podkolanówki lub pończochy uciskowe, zwłaszcza gdy wykonujesz pracę stojącą lub dźwigasz ciężary.
• Unikaj zakładania obcisłych ubrań (wąskich spodni, zwykłych podkolanówek) oraz butów na wysokim obcasie.
• W przypadku otyłości zredukuj masę ciała i walcz z zaparciami (sprawdza się dieta bogatoresztkowa).
• Pamiętaj, że alkohol może spowodować poszerzanie żył.
• W przypadku pracy siedzącej rób częste przerwy, wstawaj i spaceruj po pomieszczeniu. Wystarczy kilkadziesiąt kroków, by rozruszać nogi.
• Ważna jest aktywność fizyczna. Pływanie, spacery, jazda na rowerze, marsze – wszystko, co jest lekkie i nie wymaga podnoszenia ciężarów.
• Zrezygnuj z gorących, długich kąpieli i intensywnego opalania na słońcu lub w solarium.

Gdy dokuczają objawy bólowe lub uczucie ciężkości nóg, ulgę przynosi również chłodny prysznic [3]. Wspomagająco młode osoby mogą sięgnąć po dostępne w aptekach leki flebotropowe. Ich zadaniem jest poprawa elastyczności i napięcia żył oraz zmniejszanie przepuszczalności naczyń, uszczelnianie śródbłonka i działanie przeciwzapalne [3]. Takim produktem leczniczym jest Diosminex MAX z maksymalną dawką zmikronizowanej diosminy w jednej tabletce [5].

Leczenie żylaków – kiedy jest konieczne?

Jeśli żylaki stają się widoczne, pojawia się ból nóg lub inne objawy przewlekłej niewydolności żylnej, kończyn dolnych [3]. Wówczas specjalista będzie może ocenić stan żył i zaplanować dalsze leczenie.

Współcześnie medycyna oferuje szereg metod leczenia żylaków kończyn dolnych [1]:

• kompresja: noszenie starannie dobranych pończoch;
• skleroterapia: wstrzykiwanie do żył substancji, które zamykają światło naczynia krwionośnego;
• leczenie chirurgiczne: usunięcie niewydolnej żyły odpiszczelowej;
• leczenie wewnątrznaczyniowe: wprowadzenie do naczynia cewnika, który przez energię cieplną niszczy strukturę żyły i zamyka jej światło;
• farmakoterapia.

Istotną rolę w walce z żylakami odgrywa również zmiana stylu życia, który zwiększa ryzyko wystąpienia zmian i profilaktyka, którą można stosować na co dzień.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Najczęstsze pytania dotyczące zapobiegania żylakom w młodym wieku:

1. Czy można mieć żylaki w wieku 20 lat?

Tak. Żylaki najczęściej pojawiają się u osób, które są przed czterdziestką, ale mogą wystąpić na nogach także w wieku dwudziestu lat lub jeszcze wcześniej.

2. Od czego robią się żylaki w młodym wieku?

Kwestia powstawania żylaków najczęściej związana jest z uwarunkowaniami genetycznymi. Ryzyko rozwoju choroby zwiększa się, gdy w rodzinie ktoś ma żylaki. Poza tym otyłość, nadwaga, siedzący tryb życia, stojąca praca, brak ruchu lub obcisłe ubrania przyczyniają się do powstawania zmian.

Bibliografia:

[1] Marona H., Kornobis A., Patofizjologia rozwoju żylaków oraz wybrane metody ich leczenia – aktualny stan wiedzy, Postępy Farmakoterapii, Tom 65, nr 2, 2009. [2] Frołow M., Żylaki, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/63354,zylaki (dostęp: 28.06.2023)). [3] Janczak D., Żylaki, Chirurgia po Dyplomie, 2017 (witryna internetowa: https://podyplomie.pl/chirurgia/26450,zylaki (dostęp: 28.06.2023)). [4] Frołow M., Profilaktyka żylaków, 2012 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/63361,profilaktyka-zylakow (dostęp: 28.06.2023)). [5] Witryna internetowa produktu leczniczego Diosminex MAX: https://diosminex.pl/diosminex-max/ (dostęp: 28.06.2023).