Krwawienie z odbytu może być objawem poważnej choroby. Najczęściej jednak wywołują je hemoroidy, czyli powiększone guzki krwawnicze. Jeśli wypróżnieniu towarzyszy krwawienie z okolicy odbytu, nie należy wpadać w panikę. Warto jednak wiedzieć, jak rozpoznać chorobę hemoroidalną, kiedy należy udać się do lekarza oraz na czym polega skuteczne leczenie hemoroidów.
Spis treści:
- Czym są hemoroidy?
- Hemoroidy — objawy
- Przyczyny powstawania hemoroidów
- Jak się leczy hemoroidy? Kiedy zgłosić się do lekarza?
Czym są hemoroidy?
Guzki krwawnicze są fizjologiczną strukturą odbytu. Są to trzy poduszkowate jamiste naczynia żylne umiarkowanie wypełnione krwią. Wyróżnia się guzki wewnętrzne (wywodzące się z górnego splotu żył odbytniczych) i zewnętrzne (z dolnego splotu odbytniczego). [1] Ich obecność jest całkowicie naturalna i nie stanowi powodu do niepokoju. Problem pojawia się wówczas, gdy nadmiernie napełnią się one krwią. Guzki krwawnicze powiększają się, co nie jest prawidłowym stanem. [1] Wówczas mowa o hemoroidach, czyli żylakach odbytu.
Jak wyglądają hemoroidy? Zewnętrzne są widoczne jako sinawe guzki na zewnątrz odbytu. Hemoroidy wewnętrzne wyczuwa się natomiast palcem podczas bezpośredniego badania przez odbyt. [1]
Hemoroidy — objawy
Jakie są objawy hemoroidów? Pierwszymi symptomami są zwykle: ból, świąd odbytu i krew na papierze toaletowym. [1] Szczególnie ostatni może budzić zaniepokojenie pacjentów, którzy podejrzewają u siebie na przykład raka jelita grubego czy raka odbytu. Zwykle jednak rozpoznanie hemoroidów i wykluczenie innych znacznie poważniejszych chorób nie stanowi trudności.
Przyczyny powstawania hemoroidów
Powstawanie hemoroidów jest częste — występują one u około 11% populacji ogólnej, a najczęściej u osób między 45. a 65. rokiem życia. [1] Nawet u co czwartego dorosłego człowieka występują objawy choroby hemoroidalnej. [2] Dość powszechną dolegliwością są również hemoroidy w ciąży.
Termin hemoroidy wywodzi się z dwóch słów greckich: hem (krew) i rhoos (przepływ). W polskiej nomenklaturze używa się nazwy guzki krwawnicze odbytu. [2] Choroba hemoroidalna jest najczęściej występującym schorzeniem proktologicznym. [2]
W przypadku hemoroidów przyczyna ich występowania nie jest w pełni wyjaśniona. Przyjmuje się, że takie schorzenie kanału odbytu jest wynikiem współistnienia kilku czynników. Są one związane z [1]:
- dietą (niedobór błonnika),
- trybem życia (brak ruchu),
- wykonywanym zawodem (praca siedząca),
- nadmiernym wysiłkiem fizycznym (podnoszenie ciężarów),
- ciążą i porodem.
Zakłada się, że powiększanie się guzków krwawniczych odbytu i odbytnicy (nazywane chorobą hemoroidalną, hemoroidami) wynika ze wzrostu ciśnienia albo zastoju w odbytniczych splotach żylnych. Dochodzi do tego zarówno w sytuacjach codziennych (trudności w oddaniu stolca, zaparcia) jak i w przypadku poważniejszych chorób. [3]
Do pierwszej kategorii przyczyn występowania hemoroidów można zaliczyć [1]:
- częste zaparcia,
- częste biegunki,
- ciążę,
- siedzący tryb życia,
- biegi długodystansowe.
Hemoroidy mogą także występować u osób z cięższymi chorobami, takimi jak [1]:
- marskość wątroby,
- stan zapalny szczeliny odbytu,
- guzy miednicy małej,
- wrodzony brak zastawek żylnych w żyłach trzewnych.
Na czym polega leczenie hemoroidów i czy żylaki są niebezpieczne dla zdrowia — takie pytania zadaje sobie wiele osób. Domowe sposoby na hemoroidy, takie jak czopki, czy maści są powszechnie znane. Warto jednak wiedzieć, kiedy konieczne jest skorzystanie z pomocy lekarskiej.
Jak się leczy hemoroidy? Kiedy zgłosić się do lekarza?
Metody leczenia hemoroidów zależą przede wszystkim od nasilenia choroby oraz od ogólnego stanu zdrowia pacjenta. [1] Stosuje się leczenie zachowawcze i leczenie operacyjne. Celem terapii jest poprawa komfortu życia chorego.
Wśród metod leczenia zachowawczego można wyróżnić [1]:
- dietę przeciwzaparciową z ograniczeniem ostrych przypraw,
- unikanie używek,
- stosowanie leków zwiększające napięcie ścian naczyń żylnych i zmniejszające ich przepuszczalność (na przykład zawierających m.in. diosminę mikronizowaną),
- aplikowanie maści na hemoroidy i czopków o działaniu przeciwzapalnym i ochronnym (zawierających hydrokortyzon, tlenek cynku, kwas hialuronowy).
Leczenie zachowawcze sprawdza się u części pacjentów, zwłaszcza jeśli hemoroidy nie są zaawansowane. [1]
Do lekarza trzeba się zgłosić, jeśli powyższe sposoby nie przynoszą ulgi. Gdy krwawienie z odbytu oraz ból nie mijają, może to świadczyć o zaawansowaniu choroby hemoroidalnej. [3] Wówczas rekomenduje się zakładanie gumowych opasek na hemoroidy, skleroterapię polegającą na wstrzykiwaniu środków zamykających dopływ krwi do hemoroidów lub koagulację energią cieplną. [1]
W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne polegające na wycięciu guzków krwawniczych. Takie działanie nie jest jednak wolne od ryzyka powikłań. Dlatego zdecydowanie lepiej zapobiegać pojawieniu się tego schorzenia. [2] Podstawą jest prawidłowa dieta bogata w błonnik, która redukuje prawdopodobieństwo zaparć, oraz odpowiednia dawka aktywności fizycznej.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Najczęstsze pytania dotyczące hemoroidów:
1. Hemoroidy leczenie — jak przebiega?
Wyróżnia się metody zachowawcze (czopki i tabletki na hemoroidy), a także stosowanie na brzeg odbytu preparatów poprawiających napięcie ścian naczyń żylnych. Jeśli to nie pomaga, można stosować na hemoroidy tak zwane gumkowanie lub leczenie laserem. W ostateczności wdraża się leczenie operacyjne.
2. Hemoroidy objawy. Jak rozpoznać żylaki odbytu?
Pierwszymi objawami hemoroidów jest zwykle świąd, podrażnienie skóry w okolicy odbytu i ból. Typowym objawem hemoroidów jest krwawienie z odbytu – ślady krwi można zauważyć na papierze toaletowym.
3. Jak często występują żylaki odbytu?
Krwawiące hemoroidy występują stosunkowo powszechnie. Są najczęstszymi chorobami odbytu, które dotykają nawet co czwartej dorosłej osoby. Hemoroidy I stopnia wywołujące świąd odbytu i krwawienie nie są niebezpieczne dla zdrowia. Wszelkie wątpliwości warto skonsultować z lekarzem.
Bibliografia:
- Wiercińska M., Hemoroidy (żylaki odbytu) – jak wyglądają i czym są hemoroidy zewnętrzne oraz wewnętrzne, skąd się biorą i jak przebiega ich leczenie? Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 2021: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/68332,hemoroidy
- Jawień A., Jankowski M., Banaszkiewicz Z., Choroba guzków krwawniczych odbytu, Przewodnik Lekarza/Guide for GPs 2003, 6, 10, 84-88, 2004: https://www.termedia.pl/Choroba-guzkow-krwawniczych-odbytu,8,1420,0,1.html
- Obcowska A., Kołodziejczak M., Choroba hemoroidalna – współczesne poglądy na temat etiopatogenezy oraz metod leczenia. Przegląd piśmiennictwa, Nowa Med 2016; 23(2): 61-76: http://www.nowamedycyna.pl/wp-content/uploads/2016/07/nm_2016_061-076.pdf
