Niewydolność żylna – objawy

Choroby żył stanowią poważny problem społeczny, gdyż cierpi na nie coraz więcej osób. Najczęstszą z postaci jest przewlekła niewydolność żylna. Obraz kliniczny tego schorzenia zależy od wielu czynników: przede wszystkim czasu jego trwania, charakteru oraz od nasilenia objawów. Symptomy niewydolności żylnej są wynikiem zastoju w krążeniu żylnym nóg. Jakie są objawy niewydolności żylnej? Podpowiadamy!

Od dłuższego czasu odczuwasz ból nóg, nocne skurcze mięśni czy uczucie ciężkości nóg? To może (choć wcale nie musi) być niewydolność żylna. Nie lekceważ niepokojących sygnałów, tylko niezwłocznie skonsultuj swój problem z lekarzem. Jeśli rzeczywiście cierpisz na niewydolność żylną, musisz jak najszybciej podjąć leczenie, aby ulżyć sobie w bólu i zmniejszyć stopień nasilenia pozostałych objawów.

Spis treści:

• Niewydolność żylna – czym jest?
• Mechanizm powstawania niewydolności żylnej
• Jakie są przyczyny powstawania niewydolności żylnej?
• Czynniki ryzyka wystąpienia niewydolności żylnej
• Niewydolność żylna – objawy
• Niewydolność żylna – stopnie zaawansowania choroby

Niewydolność żylna – czym jest?

Według definicji przewlekła niewydolność żylna to zespół objawów charakterystycznych dla zastoju żylnego, występujących na skutek wstecznego przepływu krwi w żyłach lub ich niedrożności. Choroba najczęściej dotyczy kończyn dolnych.

Niewydolność żylna towarzyszy niektórym problemom zdrowotnym takim jak choroba żylakowa, zespół pozakrzepowy czy pierwotna niewydolność zastawek żylnych. Specyfika każdego z wymienionych zespołów jest inna, ale wszystkie je łączą pewne objawy.

Mechanizm powstawania niewydolności żylnej

Jako czynnik wywołujący objawy niewydolności żylnej kończyn dolnych wskazuje się nadciśnienie panujące w łożysku naczyń żylnych. Przez to nadciśnienie następuje poszerzenie żył, przez co dochodzi do wystąpienia przepływu wstecznego przez zastawki żylne, a to z kolei skutkuje powstawaniem widocznych gołym okiem na skórze pajączków żylnych.

Wraz z rozwojem dolegliwości, przez nieprawidłowo działające naczynia żylne, w tkance podskórnej i skórze powstają trwałe zmiany. Warto również wspomnieć, że nieprawidłowości w zakresie odpływu krwi żylnej zwiększają ryzyko występowania zakrzepów tworzenia się obrzęków.

Jakie są przyczyny powstawania niewydolności żylnej?

Najczęstszą przyczyną niewydolności żylnej jest długotrwałe pozostawanie w pozycji stojącej lub siedzącej ze zgiętymi kolanami. Przy zgiętych kolanach dochodzi bowiem do wzrostu ciśnienia w naczyniach żylnych kończyn dolnych, a to ma bezpośredni wpływ na rozwój niewydolności żylnej. Bardziej narażone na wystąpienie choroby są zatem osoby pracujące w zawodach, gdzie praca wymaga od nich spędzania wielu godzin każdego dnia właśnie w takiej pozycji.

Do rozwoju niewydolności żylnej przyczynić się może również zespół pozakrzepowy, czyli zakrzepica żył głębokich. Układy żył głębokich i żył powierzchownych są ze sobą połączone, zatem nieprawidłowości w funkcjonowaniu pierwszego negatywnie wpływają na działanie drugiego. Zablokowany odpływ z naczyń głębokich sprawia, że większa ilość krwi zostaje przekazana do układu żył powierzchownych, a to skutkuje ich poszerzeniem, przeciążeniem i niewydolnością.

Do innych przyczyn należy uszkodzenie zastawek żylnych przez proces zapalny czy wsteczny odpływ krwi żylnej. Odpowiedzialna za rozwój choroby może być również wrodzona niewydolność zastawek żylnych. U niektórych osób bezpośrednim powodem wystąpienia niewydolności żylnej jest zespół usidlenia żyły podkolanowej przez mięsień brzuchaty łydki.

Podsumowując, przyczyna rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej może być wrodzona, pierwotna lub wtórna. Dokładne rozpoznanie patomechanizmu powstania choroby jest kluczowe, gdyż od tego w dużej mierze zależy cały proces leczenia.

Czynniki ryzyka wystąpienia niewydolności żylnej

Znane są czynniki sprzyjające rozwojowi przewlekłej niewydolności żylnej. Należą do nich:

• dojrzały wiek,
• płeć żeńska,
• ciąża (ryzyko choroby żylakowatej wzrasta wraz z ilością przebytych ciąż),
• długotrwałe pozostawanie w pozycji stojącej lub siedzącej,
• stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
• mała aktywność fizyczna,
• otyłość.

Niewydolność żylna – objawy

Charakterystycznymi dla niewydolności żylnej objawami są:

• ból nóg;
• uczucie zmęczenia, ciężkości nóg;
• parestezje (mrowienie, drętwienie);
• swędzenie skóry nóg;
• kłucie nóg;
• nocne kurcze mięśni (głównie łydek);
• obrzęki kończyn, zarówno stóp, jak i okolic kostek i łydek (w początkowej fazie choroby ustępują po wykonaniu ćwiczeń lub po odpoczynku nocnym, w zaawansowanej postaci występują trwale);
• poszerzenie drobnych żył śródskórnych (tzw. teleangiektazje);
• poszerzenie i uwypuklenie żył podskórnych (mniejsze – żyły siatkowate i większe – żylaki).

W przebiegu niewydolności żylnej pojawiają się również liczne zmiany skórne, w tym m.in.:

• przebarwienie skóry podudzi,
• stwardnienie tłuszczowo-skórne,
• zastoinowe zapalenie skóry (egzema),
• owrzodzenia goleni.

Skala objawów przewlekłej choroby żylnej jest bardzo rozległa. Chory może odczuwać dolegliwości subiektywne, np. uczucie zmęczenia nóg po całym dniu pracy. Oprócz tego wyróżnia się jeszcze objawy obiektywne związane z niewydolnością zastawek żylnych (np. żylaki), a także przewlekłe owrzodzenia.

Niewydolność żylna – stopnie zaawansowania choroby

Podstawą klasyfikacji przewlekłej niewydolności żylnej jest skala CEAP. Jest to kompleksowy system klasyfikacji, który porządkuje objawy kliniczne (C), etiologię (E), lokalizację anatomiczną (A) i przyczyny patofizjologiczne (P) przewlekłej niewydolności żylnej, a także określa liczbowo stopień zaawansowania choroby (w postaci skali punktowej).

Skala CEAP uwzględnia m.in. podział kliniczny. Klasyfikacja obejmuje siedem poziomów, które wyróżnia się na podstawie różnych objawów.

• C0 – brak widocznych i badanych objawów chorób żył,
• C1 – teleangiektazje i żyły siatkowate,
• C2 – żylaki (trwałe poszerzenie żyły o średnicy ponad 3 mm w pozycji stojącej),
• C3 – obrzęki bez zmian skórnych,
• C4 – przebarwienia, wypryski i lipodermatoskleroza,
• C5 – zmiany skórne z poprzednich poziomów i blizny po wygojonych owrzodzeniach żylnych,
• C6 – zmiany skórne z grup od C1 do C4 oraz czynne owrzodzenia żylne.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Sudoł-Szopińska I., Błachowiak K., Koziński P., Wpływ czynników środowiskowych na rozwój przewlekłej niewydolności żylnej, Medycyna Pracy, 2006, 57(4), 365-373.
2. Jawień A., Ciecierski M., Obraz kliniczny przewlekłej niewydolności żylnej, Przewodnik Lekarza, 2004.
3. https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-krwionosny/przewlekla-niewydolnosc-zylna-przyczyny-objawy-leczenie-aa-fasD-52gA-zLiK.html#jakie-sa-objawy-niewydolnosci-zylnej (dostęp: 2021.02.17)
4. https://forumleczeniaran.pl/klasyfikacja-przewleklej-niewydolnosci-zylnej-skala-ceap/ (dostęp: 2021.02.17)
5. https://klinikaflebologii.pl/Choroby-ukladu-zylnego/Niewydolnosc-zylna-konczyn-dolnych (dostęp: 2021.02.17)