Diosminę, substancję występującą w preparatach dostępnych w aptekach bez recepty, stosuje się przede wszystkim w żylakach nóg oraz innych schorzeniach związanych z przewlekłą niewydolnością krążenia żylnego. Zmniejsza ona przepuszczalność naczyń krwionośnych i redukuje zastój żylny, głównie w kończynach. Czym jest diosmina i czy rzeczywiście jest skuteczna?
Spis treści:
- Czym jest diosmina?
- Wskazania do stosowania diosminy
- Jak działa diosmina?
- Czy diosmina jest skuteczna?
Czym jest diosmina?
Diosmina to organiczny związek chemiczny występujący w naturze. Jest flawonoidem pozyskiwanym z owoców cytrusowych i roślin [1]. Jej znaczna zawartość znajduje się na przykład w wyce kaukaskiej. [2] Substancja ta po raz pierwszy została wyizolowana już w 1925 roku. Pochodziła z liści trędownika bulwiastego (Scrophularia nodosa). W 1969 roku po raz pierwszy zastosowano ją w medycynie. [1]
Pod względem budowy chemicznej diosmina zaliczana jest do glikozydów flawonowych. Jej cząsteczka ma budowę typową dla tych substancji. Składa się z części cukrowej i niecukrowej. Częścią niecukrową jest diosmetyna, czyli związek flawonowy naturalnie występujący w niektórych roślinach. [2] Część cukrowa to disacharyd 6-O-α-L-ramnozylo-D-glukoza.
Z punktu widzenia klinicznego kompleksowe działanie diosminy najczęściej było wykorzystywane w leczeniu stanów zapalnych naczyń żylnych, zazwyczaj podudzia, a rzadziej odbytu. [2]
Diosmina zmikronizowana — co to jest?
Preparaty z diosminą są szeroko dostępne na rynku polskim (także w aptekach internetowych). Pierwszy tego typu środek został wprowadzony na rynek już w latach 70. XX wieku. W latach 80. pojawiły się natomiast preparaty zawierające diosminę zmikronizowaną. [2]
Mikronizacja jest procesem technologicznym, który polega na znacznym zmniejszeniu średnicy cząstek danego związku chemicznego. Dzięki temu zwiększa się ich całkowita powierzchnia. To z kolei ułatwia i przyspiesza wchłanianie substancji czynnej. Poprawia się zatem skuteczność działania leku. Uważa się, że najlepsza diosmina dostępna w sprzedaży ma właśnie postać mikronizowaną. [2]
Wskazania do stosowania diosminy
Podstawowym wskazaniem do zastosowania diosminy są schorzenia związane z przewlekłą niewydolnością krążenia. [2] Wśród nich wyróżnia się między innymi zapalenie żył, którego pierwszym objawem najczęściej są żylaki na nogach i pajączki naczyniowe. Do stanu zapalnego dochodzi zwykle w obrębie kończyn dolnych. Tam również najczęściej obserwuje się owrzodzenie żylne wskazujące na zastój żylny w kończynach. [1]
Warto zauważyć, że chirurgiczne usunięcie żylaków skutecznie rozwiązuje problem z punktu widzenia zdrowotnego i estetycznego. Takie zabiegi można jednak wykonywać wyłącznie u osób ze zdrowym układem żył głębokich. (Tego typu operacji przeprowadza się w Polsce około 25 000 rocznie). Jeśli natomiast układ żylny pacjenta nie funkcjonuje prawidłowo, konieczne jest wdrożenie innych metod. Jedną z nich jest właśnie przyjmowanie preparatów zawierających diosminę zmikronizowaną — także w połączeniu z hesperydyną [1].
Diosmina jest stosowana w zaburzeniach krążenia żylnego (przewlekła niewydolność żylna) oraz w leczeniu objawowym żylaków odbytu (hemoroidy). Substancja zmniejsza nadciśnienie i zastój żylny, działa także ochronnie na naczynia krwionośne. Rekomenduje się jej przyjmowanie w razie nocnych skurczów pochodzenia naczyniowego oraz gdy u pacjenta występuje uczucie ciężkich nóg. [2]
Jak działa diosmina?
Diosmina zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń oraz przedłuża naczyniokurczące działanie noradrenaliny. Wykazuje również silniejsze działanie ochronne na naczynia niż trokserutyna. Ponadto [2]:
- zwiększa elastyczność i stan napięcia ścian naczyń żylnych,
- wspiera prawidłowy powrót krwi z układu żylnego kończyn dolnych,
- zmniejsza ciśnienie żylne i zastój żylny w kończynach dolnych,
- zmniejsza przepuszczalność ścian włosowatych,
- działa przeciwobrzękowo,
- wspiera układ limfatyczny — poprawia przepływ limfy.
Ponadto diosmina wykazuje działanie przeciwzapalne, ponieważ hamuje aktywację komórek śródbłonka kapilar. Dzięki temu ogranicza uwalnianie i działanie mediatorów stanu zapalnego (w tym prostaglandyn, histaminy, wolnych rodników). [2]
Czy diosmina jest skuteczna?
Skuteczność kliniczna diosminy półsyntetycznej była weryfikowana w wielu niezależnych badaniach. [1] W przypadku niewydolności naczyń żylnych kończyn dolnych stosowano dawkę 600 mg raz na dobę, natomiast w przypadku hemoroidów stosowano dawkę 2–3-krotnie większą. W obu opublikowanych badaniach wykazano korzystny wpływ diosminy w porównaniu z placebo oraz w porównaniu z preparatem MPFF z dodatkiem hesperydyny [1].
Jest bardzo dużo badań potwierdzających, że diosmina stosowana w odpowiednich dawkach wykazuje działanie przeciwzapalne i ochronne w stosunku do układu żylnego. U większości chorych z przewlekłą niewydolnością żylną stosowanie preparatów diosminy przyniosło ustąpienie lub zmniejszenie dolegliwości. [1]
Jak dawkować diosminę?
Dawkowanie zawsze powinno przebiegać zgodnie ze wskazaniem lekarza, ewentualnie farmaceuty. Lek stosowany długoterminowo (zwykle w dawce 500–1000 mg na dobę) zmniejsza dolegliwości takie jak [2]:
Diosmina w takim dawkowaniu wykazuje także działanie poprawiające ogólną jakość życia pacjentów z problemami naczyniowymi. [2] Skuteczność preparatu zmniejsza się jednak wraz ze stopniem przewlekłej niewydolności żylnej.
Lek jest zwykle bardzo dobrze tolerowany, niezależnie od dawki, i rzadko powoduje wystąpienie skutków ubocznych. Nie wchodzi także w interakcję z innymi substancjami. Co więcej, diosmina jest bezpieczna nawet w maksymalnym stężeniu. Ostrożność muszą jednak zachować pacjenci z zaburzeniami krzepliwości krwi, ponieważ substancja ta ją rozrzedza. Kobiety w ciąży zawsze powinny skonsultować przyjmowanie leku z lekarzem. [2]
Po podaniu doustnym diosmina jest metabolizowana w jelitach przez florę bakteryjną, a jej aktywny metabolit, czyli diosmetyna, szybko wchłania się z przewodu pokarmowego. Niewchłonięta diosmina jest wydalana z organizmu z moczem i kałem. [2]
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Najczęstsze pytania dotyczące diosminy:
1. Jakie mogą być działania niepożądane diosminy?
Skutki uboczne zaobserwowano jedynie w bardzo rzadkich przypadkach. Mogą pojawić się bóle brzucha, biegunka, nudności i wymioty, a także suchość błon śluzowych oraz wysypka skórna. Nie odnotowano przypadku przedawkowania diosminy.
2. Diosmina a alkohol — czy można je łączyć?
Nie zaleca się stosowania żadnych leków w połączeniu z alkoholem. Nie ma jednak przeciwwskazań do spożywania niewielkich ilości alkoholu podczas długotrwałej terapii diosminą.
3. Jakie są przeciwwskazania do stosowania diosminy?
Przeciwwskazaniem do stosowania diosminy jest uczulenie lub nadwrażliwość na dowolny składnik konkretnego leku. W przypadku kobiet w ciąży diosmina może być przyjmowana tylko pod ścisłą kontrolą lekarza.
Bibliografia:
- Kocić I., Diosmina — skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania, Forum Medycyny Rodzinnej 2014, vol 8, no 2, 56–63: https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/38527/27003
- Diosmina (zmikronizowana), Baza leków, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=235
