Nocne skurcze mięśni nóg utrudniają zasypianie i mogą znacznie wpływać na jakość snu. Skurcze te niekiedy bywają bardzo bolesne, co dodatkowo pogarsza komfort. Przyczyn skurczu mięśni łydek oraz innych struktur mięśniowych można upatrywać m.in. w zespole niespokojnych nóg1 czy chorobach żył.2 W takim przypadku zawsze należy skonsultować się z lekarzem. Nagłe skurcze mięśni mogą wynikać także z niedoborów niektórych pierwiastków, np. magnezu. Wówczas z pomocą przychodzi dodatkowa suplementacja3. Sprawdź, jakie są jeszcze przyczyny nocnych skurczów nóg i zobacz, jak poradzić sobie z tym problemem!
Spis treści:
- Silne skurcze mięśni nóg – kiedy rozpoznać, że to choroba żył?
- Skurcze mięśni nóg a niedobór magnezu
- Silne skurcze nóg w nocy a zespół niespokojnych nóg – skąd ta dolegliwość?
- Nocne skurcze mięśni – jak sobie z tym radzić? Leczenie i domowe sposoby
Silne skurcze mięśni nóg – kiedy rozpoznać, że to choroba żył?
Jedną z częstszych przyczyn występowania skurczy nóg jest przewlekła niewydolność żylna. To powszechny problem2 wynikający z nadmiernego wzrostu ciśnienia krwi w żyłach. Powoduje to zaburzenia funkcjonowania całego układu żylnego w postaci cofania się krwi w żyłach (refluks żylny), niedrożności naczyń krwionośnych – żył – czy rozwoju żylaków kończyn dolnych. Przewlekłą niewydolność żylną można rozpoznać po stosunkowo charakterystycznych objawach. Jednym z pierwszych symptomów są obrzęki kostek, nasilające się szczególnie pod koniec dnia. Pojawiają się także dolegliwości bólowe, a z czasem coraz bardziej widoczne zmiany skórne w postaci przebarwień lub stwardnień. PNŻ może doprowadzić do rozwoju stanu zapalnego w żyłach.4 W przebiegu choroby występują również skurcze łydek.2
Do częstych chorób w obrębie żył zalicza się także żylną chorobę zakrzepowo-zatorową, grożącą obumarciem płuca na skutek zablokowania dopływu krwi. W jej przebiegu pojawiają się bolesne skurcze łydek lub ud.5
Objawy skórne, pojawiające się w przebiegu chorób żył, to m.in.6:
- pajączki naczyniowe,
- żylaki siateczkowate,
- żylaki,
- owrzodzenia żylakowe.
Pajączki naczyniowe są pierwszymi zmianami skórnymi. Mają niewielki rozmiar (mniej niż 1 mm średnicy) i mogą im towarzyszyć dolegliwości bólowe. Żyły siateczkowate są nieco większe – ich średnica waha się w granicach 1–3 mm. Są niewielkim poszerzeniem powierzchniowych żył, widoczne w postaci siateczki. Najczęściej występują w okolicy podudzi lub w dole podkolanowym. Ich dalszy rozwój może doprowadzić do wystąpienia owrzodzeń żylnych.6
Znacznie groźniejsze i trudniejsze w leczeniu są żylaki oraz owrzodzenia żylne. Zmiany te pojawiają się w zaawansowanych stadiach choroby. Żylaki są trwałym rozszerzeniem naczyń krwionośnych (żył), wystających ponad poziom tkanki skórnej i tworzących „wybroczyny”. Żylaki częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Dużym zagrożeniem jest ryzyko krwawienia z żylaków. Z kolei owrzodzenia żylne kończyn dolnych są procesem, w którym dochodzi do martwicy tkanki i rozpadu komórek.6
Owrzodzenia żylne są otwartym uszkodzeniem naskórka. Towarzyszą im objawy takie jak uczucie ciężkości nóg, świąd, ból, obrzęk oraz łagodniejsze postacie zmian skórnych. Wymienione zmiany skórne są jednym z głównych wyróżników chorób żylnych.7 Po ich obserwacji należy udać się do lekarza, zwłaszcza gdy pojawiają się dodatkowe objawy, np. skurcze nóg.
Skurcze mięśni nóg a niedobór magnezu
Układ nerwowy i mięśniowy do swojego prawidłowego funkcjonowania potrzebuje niektórych składników mineralnych, np. magnezu. Pierwiastek ten reguluje przewodnictwo nerwowe i mięśniowe, dlatego też jego niedobory powodują m.in. drżenie mięśni czy ich skurcze. Magnez odpowiada za regulację przepływu impulsu nerwowo-mięśniowego – zwiększa próg pobudliwości nerwowej, jednocześnie zmniejszając kurczliwość mięśni poprzecznie prążkowanych. Zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci podstawą w dostarczeniu tego pierwiastka powinna być dieta. Jednak pod wpływem niektórych czynników, np. zbyt małej ilości magnezu w diecie lub zaburzeń wchłaniania, mogą pojawić się jego niedobory. Wówczas jednym z pomocnych rozwiązań jest przyjmowanie suplementu diety. Zbyt mała podaż magnezu może również osłabiać ogólną siłę mięśni, a zapotrzebowanie na jego wchłanianie może również zwiększać kawa.3
Silne skurcze nóg w nocy a zespół niespokojnych nóg – skąd ta dolegliwość?
Zespół niespokojnych nóg (RLS) to jedno z zaburzeń ruchowych o podłożu nerwowym (związane z przewodnictwem czuciowym), które uaktywnia się w momencie zasypiania. Typowym objawem tego zaburzenia jest niepokój odczuwany w nogach, wymuszający konieczność poruszania nimi. Ze względu na to schorzenie to może powodować u chorych problemy ze snem. Zespołowi niespokojnych nóg towarzyszą również objawy dodatkowe, takie jak mrowienie czy drętwienie nóg. Mogą pojawić się także skurcze nóg.8
Nocne skurcze mięśni – jak sobie z tym radzić? Leczenie i domowe sposoby
Aby opanować nocne skurcze mięśni nóg, należy najpierw poznać ich przyczynę. Jeśli wynika ona z niedoborów magnezu, wówczas rozwiązaniem są odpowiednie preparaty z magnezem, wspomagające dostarczenie tego pierwiastka do organizmu (jeśli nie jest to możliwe wraz z dietą).3
W przypadku zespołu RLS stosuje się leczenie dopaminergiczne za pomocą odpowiednich farmaceutyków. RLS może występować również na skutek niedoboru żelaza, dlatego warto przeprowadzić badania pod tym kątem.9 Jeśli problem nocnych skurczów wynika z choroby żylnej, należy wprowadzić odpowiednią terapię. Leczenie tych schorzeń wiąże się nie tylko z przyjmowaniem lekarstw, ale także wymaga zmiany pewnych nawyków życia codziennego (np. wdrożenie regularnej aktywności fizycznej). Jedną z podstaw w leczeniu choroby żył jest kompresjoterapia, czyli stosowanie bielizny uciskowej. Oprócz tego lekarz może zalecić przyjmowanie leków flebotropowych.10
Najczęściej zadawane pytania:
- Jak zapobiegać nocnym skurczom nóg?
Aby ograniczyć występowanie nocnych skurczów nóg, warto zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu przed snem. Należy także wprowadzić zdrową dietę i dbać o aktywność fizyczną oraz unikać zbyt długiego spędzania czasu w jednej pozycji – stojącej lub siedzącej.
2. Jak wyleczyć nocne skurcze nóg?
Leczenie nocnych skurczów nóg należy rozpocząć od ustalenia ich przyczyny wraz ze specjalistą. W przypadku chorób żył konieczne będzie przyjmowanie odpowiednich farmaceutyków. Nocne skurcze nóg wymagają także pewnych zmian w zakresie prowadzonego trybu życia.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Bibliografia:
- Tipton P., Zespół niespokojnych nóg i nocne kurcze mięśni nóg – przegląd oraz przewodnik rozpoznawania i leczenia, Medycyna Praktyczna, 2017, dostęp: 10.08.2022.
- Tomkowski W., Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej za pomocą połączenia Ruscus aculeatus, metylochalkonu hesperydyny i kwasu askorbinowego — przegląd piśmiennictwa, Acta Angiologica, 2014.
- Wyskida K., Suplementacja doustna magnezu – wskazania, przeciwwskazania, sytuacje niejednoznaczne, Medycyna po Dyplomie, 2016.
- Frołow M., Przewlekła niewydolność żylna, Medycyna Praktyczna, 2016, dostęp: 10.08.2022.
- Wilkowska A. i inni, Ryzyko i proflaktyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u pacjentów hospitalizowanych z powodu zaburzeń psychicznych. Przegląd badań, Psychiatria Polska, 2018.
- Barańska-Rybak W., Komorowska O., Zmiany skórne w chorobach naczyń żylnych, Forum Medycyny Rodzinnej 2012, vol 6, no 1, 35–42.
- Bonkemeyer Millan S. i inni, Owrzodzenia żylne – rozpoznawanie i leczenie, Medycyna Praktyczna, 2019, dostęp: 10.08.2022.
- Tipton P., Zespół niespokojnych nóg i nocne kurcze mięśni nóg – przegląd oraz przewodnik rozpoznawania i leczenia, Medycyna Praktyczna, 2017, dostęp: 10.08.2022.
- Tiption W., Wszołek Z., Leczenie zespołu niespokojnych nóg, Medycyna Praktyczna, 2018, dostęp: 10.08.2022.
- Neubauer-Geryk J., Bienaszewski L., Przewlekła choroba żylna — patofizjologia, obraz kliniczny i leczenie, Choroby Serca i Naczyń, 2009, tom 6, nr 3, 135-141.