Flebologia – co to za dziedzina medycyny i czym się zajmuje?

Flebologia to dziedzina lekarska zajmująca się chorobami naczyń krwionośnych. Niestety według badań opinii publicznej tylko 1% Polaków wie, czym zajmuje się flebolog. [1] Warto to zmienić, ponieważ konieczność skorzystania z pomocy takiego specjalisty może spotkać każdego. Choroby naczyniowe są bardzo często diagnozowane. [1]

Spis treści:

• Czym zajmuje się flebologia?
• Flebologia a żylaki
• Podejście flebologii do zakrzepicy żył głębokich
• Flebologia w leczeniu przewlekłej choroby żylnej
• Jak zapobiegać chorobom żył?

Czym zajmuje się flebologia?

Flebologia to wyspecjalizowany dział medycyny zajmujący się diagnostyką i leczeniem chorób żył. Skupia się na takich schorzeniach jak żylaki [1], zakrzepica żył głębokich [2] czy przewlekła choroba żylna. [2]

Jeszcze do niedawna schorzenia żył nie budziły dużego zainteresowania środowiska lekarskiego. Rozwój nauki i technologii w tej dziedzinie pokazał jednak, jak istotne są patologie układu żylnego. Nie każdy zdaje sobie sprawę, że z powodu zaburzeń pracy naczyń krwionośnych cierpi ogromna liczba pacjentów. Przyjmuje się, że jedynie niewielki odsetek dorosłych Polaków nie skarży się na dolegliwości bólowe nóg związane z żylakami. [1]

Jednak żylaki kończyn dolnych nie są jedynym schorzeniem, które może obniżać komfort życia. Do lekarza flebologa warto się zgłosić zawsze, jeśli zauważysz:

• pajączki na nogach (teleangiektazje),
• obrzęk wokół kostek nasilający się pod koniec dnia,
• opuchlizna łydek,
• brązowe przebarwienia skóry, wypryski, zwłaszcza po stronie wewnętrznej, w okolicy kostek,
• rany na podudziu (owrzodzenia podudzi), które nie chcą się zagoić. [1] [2]

Problemem może być także uczucie ciężkości i zmęczenia nóg po dłuższym staniu lub siedzeniu, bolesne skurcze łydek i nieustępujące obrzęki kończyn dolnych. [1]

Takie dolegliwości mogą wskazywać na poważne schorzenia. Warto jak najszybciej poddać je diagnostyce. Zaawansowane metody badawcze w dziedzinie flebologii pozwalają na precyzyjne określenie przyczyny omawianych symptomów.

Flebologia a żylaki

Flebolog bywa często nazywany lekarzem od żylaków.  Zakres jego działania jest znacznie szerszy, choć faktycznie żylaki stanowią jeden z najpowszechniejszych problemów.

Z badań przeprowadzonych w 2015 r. na zlecenie Polskiego Towarzystwa Flebologicznego wynika, że tylko 23% mężczyzn i 13% kobiet w Polsce nie odczuwa dolegliwości związanych z nogami, które mogą wskazywać na kłopoty z niewydolnością żylną. [1] Problem jest zatem bardzo rozpowszechniony.

Objawy żylaków

Żylaki łatwo zauważyć, ponieważ są widoczne pod skórą. Są znacznie wyraźniejsze niż pajączki i bardzo trudno je przeoczyć.

Z kolei diagnostyka flebologiczna żylaków polega na wykonaniu nieinwazyjnego i szybkiego badania dopplerowskiego. USG Dopplera to bardzo dokładne badanie ultrasonograficzne, które jest wykorzystywane do wykrywania schorzeń tętnic i żył. Umożliwia ono diagnozę już we wczesnym stadium rozwoju choroby i pozwala na szybkie podjęcie leczenia. [1]

Metody leczenia żylaków

Metody usuwania żylaków stają się coraz nowocześniejsze. Klasyczna operacja chirurgiczna, czyli stripping, do niedawna był jedynym skutecznym sposobem na pozbycie się tego schorzenia. [1] Obecnie stosuje się także wiele innych procedur, takich jak zabiegi laserem. Liczba nawrotów choroby w tym przypadku jest stosunkowo najmniejsza w  porównaniu z  innymi metodami. [1] W  dalszej kolejności stosuje się zabiegi wykorzystujące fale radiowe wysokiej częstotliwości oraz  skleroterapia pianą. [1]

Podejście flebologii do zakrzepicy żył głębokich

Flebologia zajmuje się również poważną chorobą, jaką jest zakrzepica żył głębokich. Co warto o niej wiedzieć?

W zależności od miejsca, w którym powstaje zakrzep, wyróżnia się następujące typy tej choroby:

• dystalną, czyli dotyczącą dalszego odcinka kończyny, jest to najczęstszy typ zakrzepicy, dotyczącej żył łydki, zwykle przebiega bezobjawowo, ustępuje samoistnie i wiąże się z małym ryzykiem;
• proksymalną – dotyczy ona żyły podkolanowej, żył udowych, biodrowych i żyły głównej dolnej; zwykle jest objawowa i  stwarza duże zagrożenie masywną zatorowością płucną;
• obrzęk bolesny – to ostra postać masywnej zakrzepicy żylnej występującej w większości żył odprowadzających krew z kończyny, powoduje ból  i bardzo duży obrzęk. [2]

Jak rozpoznać zakrzepicę? Sygnałami alarmowymi powinny być:

•        ból łydki podczas chodzenia
•        obrzęk łydki lub całej kończyny,
•        bolesność uciskowa, także podczas spoczynku,
•        ocieplenie kończyny,
•        poszerzenie żył powierzchownych,
•        stan podgorączkowy lub gorączka. [2]

Wizyta u flebologa powinna być w takim przypadku koniecznością.

Flebologia w leczeniu przewlekłej choroby żylnej

Przewlekła choroba żylna to jedno z najczęstszych  schorzeń układu naczyniowego. Dotyczy około 40–60% kobiet i 15–30% mężczyzn. Zachorowalność zwiększa się wraz z wiekiem. [3]

Może zacząć się od niegroźnych teleangiektazji lub zmian o charakterze żył siateczkowatych i żylaków kończyn dolnych. Jednak nieleczona prowadzi do zmian obrzękowych kończyn, owrzodzeń podudzi, a nawet do poważnego kalectwa. [3]

Przewlekła choroba żylna jest częstym powodem zgłaszania się chorych do lekarza rodzinnego. To długotrwałe i nawracające schorzenie z licznymi czynnikami ryzyka. Według badań choroby naczyniowe znacznie rzadziej występują w krajach mniej rozwiniętych. Świadczy to o ścisłej zależności między stylem życia człowieka a chorobami żył. [3]

Jak zapobiegać chorobom żył?

Pacjenci zgłaszają się do flebologa zwykle wtedy, gdy choroby żył poważnie utrudniają im życie, powodują ból lub duży dyskomfort. Lekarze podkreślają, że na wystąpienie schorzeń związanych z naczyniami bardzo duży wpływ ma tryb życia człowieka. [1][3]

Odpowiednia dawka aktywności fizycznej, dbanie o prawidłową masę ciała i unikanie czynników ryzyka jest nie do przecenienia. Można także wspomagać się preparatami działającymi ochronnie na naczynia, na przykład zawierającymi diosminę.

Ważną zasadą jest to, aby zgłaszać się do flebologa od razu po zauważeniu niepokojących dolegliwości. Warto pamiętać, że jednym z pierwszych badań wykonywanych w takim przypadku jest USG Dopplera – całkowicie nieinwazyjne i bezbolesne, a wysoce skuteczne.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące flebologii:

1. Czym zajmuje się lekarz flebolog?

Jego specjalizacja to badanie naczyń krwionośnych. Poza leczeniem żylaków nóg zajmuje się również diagnostyką obrzęków, skłonności do występowania opuchlizny i siniaków. Flebolog to również specjalista potrzebny do konsultacji problemów z hemoroidami, czyli żylakami odbytu oraz owrzodzeniami i zakrzepicą żył.

2. Czy chirurg naczyniowy i flebolog to to samo?

Flebologia to nie to samo co chirurgia naczyniowa. Chirurg przeprowadza inwazyjne zabiegi chirurgiczne, na przykład operacje. Natomiast flebolog diagnozuje się i leczy choroby żylne za pomocą nieinwazyjnych metod, na przykład USG Dopplera.

Bibliografia:

[1] Flebologia przeciw żylakom, Rynek Estetyczny,  ArsMedica, 2015 – https://www.arsmedica.pl/wp-content/uploads/2016/10/32-34.pdf [2] Frołow M.: Zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych – Medycyna Praktyczna – Zakrzepica, 2014 –https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/wszystkoozakrzepicy/zakrzepicazylna/54308,zakrzepica-zyl-glebokich-konczyn-dolnych (dostęp 30.05.2023) [3] Zubilewicz R., Jaroszyński A.: Przewlekła choroba żylna, Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Forum Medycyny Rodzinnej 2015, tom 9, nr 5, 400-404 –https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/44054/30427 (dostęp 30.05.2023)